SAVUNMA HAKKININ KISITLANMASI-OLAYA ÖZGÜ İLGİLİ VE YETERLİ GEREKÇELERİN SOMUT OLGULARA DAYANDIRILARAK GÖSTERİLMEDİĞİ- FARKLI ŞEHİRDE TUTUKLU SANIĞIN DURUŞMAYA SEGBİS SİSTEMİ İLE KATILMAK İSTEMEDİĞİNİ BELİRTMİŞ OLDUĞU- SANIĞIN YARGILAMANIN HİÇBİR AŞAMASINDA MAHKEME SALONUNDA HAZIR BULUNDURULMADIĞI- SANIĞIN SADECE SEGBİS YÖNTEMİYLE SAVUNMALARI ALINIP YARGILAMANIN BİTİRİLMESİ SURETİYLE SAVUNMA HAKKININ KISITLANDIĞI-BOZMA
T. C.
Y A R G I T A Y
3. CEZA DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
Y A R G I T A Y İ L Â M I
TUTUKLU
ESAS NO : 2022/30851
KARAR NO : 2023/1417
TEBLİĞNAME NO: 3 - 2022/73359
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : SAKARYA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 2. CEZA DAİRESİ
TARİHİ : 31.03.2022
SAYISI : 2022/532 E., 2022/578 K.
SANIKLAR :
SUÇ : SİLAHLI TERÖR ÖRGÜTÜNE ÜYE OLMA
SUÇ TARİHİ : ….YÖNÜNDEN 05.10.2016
….YÖNÜNDEN 06.10.2016
HÜKÜM : İSTİNAF BAŞVURUSUNUN ESASTAN REDDİ KARARI
TEMYİZ EDENLER: SANIKLAR VE MÜDAFİLERİ
TEBLİĞNAME GÖRÜŞÜ: TEMYİZ BAŞVURUSUNUN ESASTAN REDDİ İLE HÜKÜMLERİN ONANMASI
İLK DERECE MAHKEMESİNCE VERİLEN HÜKME YÖNELİK İSTİNAF İNCELEMESİ ÜZERİNE BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ TARAFINDAN VERİLEN KARARIN; 5271 SAYILI CEZA MUHAKEMESİ KANUNU’NUN 286 NCI MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASI UYARINCA TEMYİZ EDİLEBİLİR OLDUĞU, 260 INCI MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASI GEREĞİ TEMYİZ EDENİN HÜKMÜ TEMYİZE HAK VE YETKİSİNİN BULUNDUĞU, 291 İNCİ MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASI GEREĞİ TEMYİZ İSTEMİNİN SÜRESİNDE OLDUĞU, 294 ÜNCÜ MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASI GEREĞİ TEMYİZ DİLEKÇESİNDE TEMYİZ SEBEPLERİNE YER VERİLDİĞİ, 298 İNCİ MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASI GEREĞİ TEMYİZ İSTEMİNİN REDDİNİ GEREKTİRİR BİR DURUMUN BULUNMADIĞI YAPILAN ÖN İNCELEME NETİCESİNDE TESPİT EDİLMEKLE, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
I. HUKUKÎ SÜREÇ
1. SAKARYA 5. AĞIR CEZA MAHKEMESİNİN, 22.02.2022 TARİHLİ VE 2017/396 ESAS, 2022/58 SAYILI KARARI İLE SANIKLAR HAKKINDA SİLAHLI TERÖR ÖRGÜTÜNE ÜYE OLMA SUÇUNDAN, 5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU’NUN 314 ÜNCÜ MADDESİNİN İKİNCİ FIKRASI, 3713 SAYILI TERÖRLE MÜCADELE KANUNU’NUN 5 İNCİ MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASI, 5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU’NUN 62 NCİ MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASI, 53 ÜNCÜ MADDESİ, 58 İNCİ MADDESİNİN DOKUZUNCU FIKRASI VE 63 ÜNCÜ MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASI UYARINCA MAHKUMİYETLERİNE KARAR VERİLMİŞTİR.
2. SAKARYA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 2. CEZA DAİRESİNİN, 31.03.2022 TARİHLİ VE 2022/532 ESAS, 2022/578 SAYILI KARARI İLE SANIKLAR HAKKINDA İLK DERECE MAHKEMESİNCE KURULAN HÜKÜMLERE YÖNELİK İSTİNAF BAŞVURUSUNUN 5271 SAYILI KANUN’UN 280 İNCİ MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASININ (A) BENDİ UYARINCA ESASTAN REDDİNE KARAR VERİLMİŞTİR.
3. DAVA DOSYASI YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞINCA TANZİM OLUNAN 10.06.2022 TARİHLİ VE ONAMA GÖRÜŞÜNÜ İÇERİR TEBLİĞNAME İLE DAİREYE TEVDİ OLUNMUŞTUR.
II. GEREKÇE
KABUL EDİLEBİLİR BİR TEMYİZ BAŞVURUSU ÜZERİNE YAPILAN İNCELEME NETİCESİNDE;
AYRINTILARI, DAİREMİZCE DE BENİMSENEN YARGITAY CEZA GENEL KURULUNUN 10.06.2008 TARİH, 9-148/169 SAYILI VE ŞEHRİVAN ÇOBAN BAŞVURUSU ÜZERİNE VERİLEN AYM’NİN 6.2.2020 TARİH, 2017/22672 SAYILI KARARLARI İLE DAİRENİN 26.5.2016 TARİH, 2016/1697, 2016/3295 SAYILI KARARINDA AÇIKLANDIĞI ÜZERE;
TÜRK CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU'NUN BENİMSEDİĞİ SİSTEME GÖRE, KANUNUN AYRIK TUTTUĞU HÂLLER SAKLI KALMAK ÜZERE HAZIR BULUNMAYAN SANIK HAKKINDA DURUŞMA YAPILMAZ. (5271 SAYILI KANUN MADDE 193/1) DURUŞMADA HAZIR BULUNMAK İSTEYEN SANIĞIN, HAZIR BULUNDURULMASI SADECE ÖDEV DEĞİL AYNI ZAMANDA BİR HAKTIR.
SANIĞIN DURUŞMADA HAZIR BULUNMASI HEM SAVUNMA HAKKININ ETKİN BİR ŞEKİLDE KULLANILMASINI SAĞLAMAKTA HEM DE SİLAHLARIN EŞİTLİĞİ VE ÇELİŞMELİ YARGILAMA İLKELERİNE İŞLERLİK KAZANDIRMAKTADIR. CEZA ADALETİNİN HAKKANİYETE UYGUN ŞEKİLDE GERÇEKLEŞEBİLMESİ İÇİN SANIĞIN MAHKEMENİN HUZURUNA ÇIKARILMASI BÜYÜK ÖNEM ARZ ETMEKTEDİR. ANILAN HAK, SADECE DURUŞMADA HAZIR BULUNMAYI DEĞİL DURUŞMA SÜRECİNİ TAKİP ETMEYİ, İDDİALARI VE TANIK İFADELERİNİ DİNLEMEYİ, İDDİA/SAVUNMALARI DESTEKLEYECEK ARGÜMANLARI İLERİ SÜRMEYİ DE İÇERİR. DOLAYISIYLA DURUŞMADA HAZIR BULUNMA HAKKI, SANIĞIN YARGILAMAYA ETKİLİ KATILIM HAKKIYLA DA DOĞRUDAN İLİŞKİLİDİR. SUÇ İSNADI ALTINDAKİ BİR KİMSE DURUŞMADA HAZIR BULUNARAK YARGILAMAYA ETKİN OLARAK KATILMAKTA, HAKKINDA KURULACAK HÜKMÜN İNŞASINA ORTAK OLMAKTA VE YARGILAMAYA YÖN VERME İMKÂNINA KAVUŞMAKTADIR. HÂKİMLER DE BU HAK VESİLESİYLE SANIĞIN TUTUM VE DAVRANIŞLARI İLE KİŞİSEL ÖZELLİKLERİNİ GÖZLEMLEME İMKÂNI ELDE ETMEKTEDİR.
BUNUNLA BİRLİKTE VİDEO KONFERANS UYGULAMASI, DİĞER HUSUSLARIN YANINDA TUTUKLU VEYA HÜKÜMLÜLERİN CEZA İNFAZ KURUMUNDAN DURUŞMA SALONUNA TRANSFERLERİ NEDENİYLE OLUŞAN GECİKMELERİN AZALTILMASI VE YARGILAMALARIN HIZLANDIRILMASI AMACINI TAŞIMAKTADIR (MARCELLO VİOLA/İTALYA, B. NO: 45106/04, 5/1/2007, § 70). BU NİTELİKTEKİ İMKÂNLARA BAŞVURMAK BİZZAT DURUŞMADA HAZIR BULUNMA HAKKININ AMAÇLARIYLA ÇELİŞMEMEKTEDİR. FAKAT TUTUKLUNUN VEYA HÜKÜMLÜNÜN YARGILAMA SÜRECİNİ TAKİP EDEBİLMESİ, DURUŞMADA DİNLENEN İNSANLARI GÖREBİLMESİ VE SARF EDİLEN İFADELERDEN HABERDAR OLABİLMESİ, AYRICA KENDİSİNİN DE MAHKEME, TANIKLAR VE DİĞER İLGİLİLER TARAFINDAN GÖRÜLMESİNİN VE DİNLENİLMESİNİN TEKNİK ENGELLER BULUNMAKSIZIN GARANTİ EDİLMESİ GEREKİR (SAKHNOVSKİY/RUSYA [BD], B. NO: 21272/03, 2/10/2010, § 98; MARCELLO VİOLA, §§ 72-74).
DURUŞMADA HAZIR BULUNMA HAKKI, ÖZELLİKLE HÜKME TESİR EDEBİLECEK NİTELİKTEKİ DEĞERLENDİRMELERİN VEYA BAŞKA ESASLI İŞLEMLERİN YAPILDIĞI CELSELERDE SANIĞIN DURUŞMADA HAZIR BULUNMASINI KURAL OLARAK GEREKLİ KILAR. İLK VE SON SAVUNMANIN YAPILDIĞI, ESASA İLİŞKİN DELİLLERİN TOPLANDIĞI OTURUMLARA SANIĞIN SEGBİS YOLU İLE KATILMASI, AÇIK KABULÜNE DAYALI OLMALIDIR. DOLAYISIYLA DURUŞMADA HAZIR BULUNMA HAKKI ANCAK OLAYIN KOŞULLARININ ZORUNLU KILDIĞI DURUMLARDA SINIRLANABİLECEKTİR. BU BAKIMDAN DURUŞMADA HAZIR BULUNMA HAKKINI SINIRLAYAN HERHANGİ BİR TEDBİRİN ÖNCELİKLE ZORUNLU/GEREKLİ OLDUĞUNUN GÖSTERİLMESİ GEREKİR. BU ÇERÇEVEDE SANIĞIN DURUŞMADA HAZIR BULUNMAMASINI ZORUNLU KILAN BİR OLGUNUN VARLIĞI DERECE MAHKEMELERİNCE GENEL, SOYUT VE KLİŞE CÜMLELERLE DEĞİL SOMUT VE OLAYA UYGUN BİR GEREKÇEYLE ORTAYA KONULMALIDIR.
DURUŞMADA HAZIR BULUNMA HAKKINI SINIRLAYAN VİDEO KONFERANS YÖNTEMİ İLE DURUŞMALARA KATILIMIN ZORUNLU/GEREKLİ OLDUĞUNUN ORTAYA KONULMASI HALİNDE İSE SANIĞIN DURUŞMADA HAZIR BULUNMAMASININ YARGILAMANIN ADİLLİĞİNE BİR BÜTÜN HÂLİNDE ZARAR VERİP VERMEDİĞİ ÖLÇÜLÜLÜK İLKESİNİN DİĞER BİR UNSURU OLAN ORANTILILIK AÇISINDAN GÖZÖNÜNE ALINMALIDIR. BU KAPSAMDA DURUŞMADA BİZZAT HAZIR BULUNDURULMAYAN TARAFIN DİĞER TARAFÇA İLERİ SÜRÜLEN GÖRÜŞLER VE KANITLAR HAKKINDA BİLGİ SAHİBİ OLUP OLAMADIĞI VEYA BUNLARA YORUM YAPIP YAPAMADIĞI, DEZAVANTAJLI DURUMA DÜŞÜRÜLMEKSİZİN DAVAYA ETKİLİ KATILIMININ SAĞLANMASINDA MAKUL BİR FIRSATA SAHİP OLUP OLMADIĞI, YOKLUĞUNDA GERÇEKLEŞTİRİLEN İŞLEMİN SANIĞIN DURUŞMADA FİZİKEN HAZIR BULUNMASINI GEREKTİREN BİR İŞLEM OLUP OLMADIĞINA GÖRE BİR DEĞERLENDİRME YAPILMALIDIR.
BU AÇIKLAMALAR IŞIĞINDA SOMUT OLAY DEĞERLENDİRİLDİĞİNDE;
HÜKÜMDEN ÖNCE 25.08.2017 TARİHİNDE YAYIMLANARAK YÜRÜRLÜĞE GİREN 694 SAYILI KHK’NIN 147 İNCİ MADDESİYLE DEĞİŞİK CMK’NIN 196 NCI MADDESİ DÖRDÜNCÜ FIKRASINDA ÖNGÖRÜLEN ZORUNLULUK HALİNİN NE OLDUĞUNA İLİŞKİN OLAYA ÖZGÜ İLGİLİ VE YETERLİ GEREKÇELERİN SOMUT OLGULARA DAYANDIRILARAK GÖSTERİLMEDEN, SANIK …….'IN BURSA H TİPİ KAPALI CEZA İNFAZ KURUMUNDA TUTUKLU BULUNDUĞU DA GÖZETİLEREK, SANIKLARIN DURUŞMAYA SEGBİS SİSTEMİ İLE KATILMAK İSTEMEDİKLERİNİ BELİRTMELERİ VE 29.06.2021 TARİH VE 2021/13 SAYILI CUMHURBAŞKANLIĞI GENELGESİ DE GÖZETİLEREK, YARGILAMANIN HİÇBİR AŞAMASINDA MAHKEME SALONUNDA HAZIR BULUNDURULMAKSIZIN SEGBİS YÖNTEMİYLE SAVUNMALARI ALINIP SON SÖZLERİ SORULMAK SURETİYLE YARGILAMANIN TAMAMLANIP CMK’NIN 289/1-H MADDESİ KAPSAMINDA AYNI KANUN'UN 196/4 ÜNCÜ MADDESİNE MUHALEFET EDİLEREK SAVUNMA HAKKININ KISITLANMASI HUKUKA AYKIRI BULUNMUŞTUR.
III. KARAR
BAŞKACA YÖNLERİ İNCELENMEYEN SAKARYA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 2. CEZA DAİRESİNİN, 31.03.2022 TARİHLİ VE 2022/532 ESAS, 2022/578 SAYILI KARARININ, GEREKÇE BÖLÜMÜNDE AÇIKLANAN NEDENLE, 5271 SAYILI KANUN’UN 302 NCİ MADDESİNİN İKİNCİ FIKRASI GEREĞİ, TEBLİĞNAME’YE AYKIRI OLARAK, OY BİRLİĞİYLE BOZULMASINA, SANIK ……….'IN TUTUKLULUKTA GEÇİRDİĞİ SÜRE, BOZMA NEDENİ, ATILI SUÇ İÇİN KANUN MADDELERİNDE ÖNGÖRÜLEN CEZA MİKTARI VE MEVCUT DELİL DURUMU GÖZETİLEREK TAHLİYE TALEBİNİN REDDİ İLE TUTUKLULUK HALİNİN DEVAMINA,
DAVA DOSYASININ, 5271 SAYILI KANUN’UN 304 ÜNCÜ MADDESİNİN İKİNCİ FIKRASININ (A) BENDİ UYARINCA SAKARYA 5. AĞIR CEZA MAHKEMESİNE, YARGITAY İLÂMININ BİR ÖRNEĞİNİN İSE SAKARYA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 2. CEZA DAİRESİNE GÖNDERİLMEK ÜZERE YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞINA TEVDİİNE,
14.03.2023 TARİHİNDE KARAR VERİLDİ.
BAŞKAN V. ÜYE ÜYE ÜYE ÜYE
KARARINA UYGUNDUR. T.Ç.
YAZI İŞL. MD.